Chia sẻ kinh nghiệm tìm việc cho new grad ở Mỹ
Shared tại https://www.facebook.com/notes/an-tran/chia-sẻ-kinh-nghiệm-tìm-việc-cho-new-grad-ở-mỹ/1419077058187240/
Mình viết bài này chia sẻ với các bạn về cách thức apply job sau khi tốt nghiệp ra trường một cách hiệu quả nhất. Mình rất thích nhìn thấy người Việt ở nước ngoài nắm giữ những vị trí cao và được bạn bè quốc tế biết tới, và một trong những cách đạt được điều đó là thể hiện chúng ta sáng tạo và làm việc chuyên nghiệp , hiệu quả trong môi trường đa chủng tộc
Bài viết này dựa trên kinh nghiệm của bản thân qua 4 tháng rưỡi tìm việc tập trung. “Finding a job is a job”. Đối tượng phù hợp nhất đọc kinh nghiệm này chính là new grad + STEM major (science, technology, engineering, math) + thích làm việc liên quan tới bộ quốc phòng Mỹ (DoD – Department of Defense) + US resident
Có thể nói STEM major là đứa con cưng của nước Mỹ, 1 đất nước đứng đầu về khoa học công nghệ kỹ thuật. Ai học ngành này thì trong quá trình học khó đó nhưng cơ hội việc làm sau khi ra trường cũng như cơ hội được tiếp xúc với những công nghệ tiên tiến hiện đại thì quá lớn và rõ ràng. Mà các bạn phải hiểu là thế mạnh của dân Châu Á là các môn tự nhiên, cực kỳ thích hợp với các ngành STEM. Nên ai có đam mê ngành này thì mình cực kỳ khuyến khích theo cho tới cùng.
Sự thật là nhiều sinh viên khi còn học trong trường chỉ được dạy kiến thức chuyên môn, và không hiểu mức độ cạnh tranh của thị trường việc làm dẫn tới việc ra trường rất lâu mới tìm được job, có khi còn phải làm việc không đúng chuyên môn của mình. Thống kê trung bình new grad ra trường 6 tháng mới tìm được job. Đối với bản thân mình là một người luôn cần phải làm việc và học thêm thứ mới thì thời gian 6 tháng này là quá lâu!. Kiến thức quên đi rất lẹ. Các bạn có thể delay job search này sau khi tốt nghiệp để đi du lịch, gap year bla bla đủ kiểu nhưng trước sau gì các bạn cũng phải đối mặt thực tế là ai cũng phải đi làm thôi, chuẩn bị được tâm thế như thế , mặc dù chờ đợi khá là sốt ruột, mình vẫn rất enjoy cả nguyên quá trình tìm việc của mình, rất nhiều kỹ năng mình đã phát triển được suốt thời kỳ này. Hiểu rõ là càng trì trệ job search càng lâu càng bạn càng khó tìm được việc. Nên để tìm được việc đúng chuyên môn nhanh nhất sau ra trường, các bạn cần phải chuẩn bị hết mức có thể! Cụ thể mình đã chuẩn bị khi mình còn đang học ở trường như sau:
- Cố gắng học tốt các môn => đảm bảo GPA cao => lợi thế cạnh tranh cho new grad
- Năng làm lab, project ( làm chung với 3-4 classmates) => develop teamwork skill, organizational skill hoặc leadership skill thì càng tốt
- Không hiểu gì cứ hỏi thẳng professor , gặp thầy giờ office hour, thầy nhớ mặt mình càng tốt nữa => sẽ có lợi khi nhờ thầy viết recommendation letter để xin học bổng cũng như làm reference cho mình khi xin việc. Mấy thầy rất muốn giúp mình có job , sinh viên có job thì tiếng tăm của trường cũng được nâng lên, mà reference của các thầy cho new grad thì chính xác, gần gũi, đáng tin
- Project khi học khó thì cũng đừng nản, bạn sẽ học được rất nhiều khi hoàn thành nó cũng như sẽ là những cái mình có thể đưa vào resume ( trong trường hợp bạn có ít work exp để đưa vào resume thì những project khó này đưa vào là cực kỳ phù hợp)
- Các trường đều có career center, trên đó có rất nhiều tài liệu chỉ mình cách viết resume, cũng như cách trả lời phỏng vấn, có những workshop chỉ mình các viết resume, xin internship, career session các công ty về nói chuyện giới thiệu về công ty => mấu chốt của những việc này là để các bạn có 1 resume phản ánh tốt nhất bản thân, thành tựu, giúp mình outstanding. Resume chính là mắt xích đầu tiên và quan trọng nhất đưa đến job bạn muốn làm! Mình hoàn thành resume của mình từ những hoạt động kể trên
- Tham gia career fair của trường mình cũng như các trường khác nếu các bạn có thời gian. Mình có được interview từ 2 công ty của chính phủ và 1 của tư nhân khi tham gia các career fair này. Mà bình thường nộp đơn online cho công ty chính phủ thì rất lâu và khó được gọi phỏng vấn. Mình nói ra điều này để các bạn thấy tham dự career fair là có lợi, công ty ở đó người ta muốn mướn thiệt, ai chê bai career fair thì cứ mặc kệ. Bạn phải control được nó thì mới thấy có lợi vì nếu không biết cách sẽ cảm thấy rất ngộp khi tham dự career fair. Khi tham gia career fair, các bạn sẽ luyện được cách giới thiệu bản thân + đặt câu hỏi để đạt được 2 mục đích : công ty nhớ đến mình + gọi mình interview.
- Có ÍT NHẤT 1 internship . Mình nhấn mạnh lần nữa tầm quan trọng của internship. Các bạn không chỉ học thôi rồi ra trường rồi mong có việc làm đúng chuyên môn. Đời không như là mơ vậy đâu. Internship đúng với ngành các bạn học vừa giúp các bạn có kinh nghiệm làm việc để đưa vào resume vừa giúp các bạn có việc làm dễ hơn, nếu sau thời gian internship bạn làm tốt được công ty giữ lại làm fulltime luôn thì quá tốt. Employer rất thích các sinh viên đã từng làm internship, dù chỉ là 1 cái, đúng với chuyên môn ngành học thì càng tốt nữa. Khi tìm internship các bạn sẽ luyện được skill phỏng vấn, có lợi cho interview tìm full-time job sau này luôn, quá có lợi
*** Internship tìm ở đâu? Trên trang web career center của trường các bạn học, hoặc vô thẳng trang web công ty bạn muốn làm rồi apply internship. Internship ở các công ty lớn thì cũng rất cạnh tranh đấy nhé. Và các bạn muốn tìm được thì phải plan sớm, như mình internship mùa hè ( Jun-Aug) thì mình phải tìm vào tháng Aug của NĂM TRƯỚC , nộp resume, phỏng vấn được offer tháng 11 của năm trước! rồi mùa hè năm sau mới bắt đầu làm internship. Cũng có công ty vào tháng 2,3 tuyển intern nhưng những chỗ ngon mình thấy nên plan sớm để đỡ bị cạnh tranh hơn
- Rèn kỹ năng trả lời phỏng vấn + đặt câu hỏi. Trường mình cho free online chương trình Big interview, mình học từ chương trình, rất hay và hiệu quả. Các bạn có thể search và đóng phí học nếu muốn, bao hay
Có 2 kiểu phỏng vấn thường gặp trong khi xin internship hoặc full-time job
Behavioral questions: các câu hỏi tình huống hoặc kêu các bạn kể lại câu chuyện, từ đó đo được tính cách, performance, phù hợp với văn hóa công ty không
Technical questions: kiến thức chuyên môn. Cái này các bạn đi interview nhiều sẽ thấy được có vài câu hỏi cứ được các employers hỏi đi hoài lại hoài, chứng tỏ kiến thức này quan trọng, cần thiết cho công việc, nếu lần đầu các bạn không biết thì phải tra cứu, hiểu rõ nó để các lần phỏng vấn sau cho các công ty khác sẽ có khả năng rất cao gặp lại thì mình trả lời được, ăn điểm
- Các bạn càng quen được nhiều bạn, tạo được networking connections với người làm cùng ngành nghề, làm trong dream company thì càng tốt, ra trường người này giới thiệu người nọ cũng dễ có job hơn. “ It is all about who you know”
Kết thúc quá trình chuẩn bị này, mình tốt nghiệp ra trường với background ổn : GPA good, được internship ở brand name company, có 1 resume chất lượng … Mình chỉ ở 2 năm trong trường thôi, nếu ở lâu hơn mình sẽ làm internship nhiều hơn nữa! Đi internship rất vui, học được nhiều, làm khỏe mà tiền lương ok, được tiếp xúc phong cách làm việc chuyên nghiệp.
Đến đây mình bắt đầu giai đoạn tìm job với status là new grad. Theo công ty Raytheon định nghĩa, new grad là những người tốt nghiệp trong vòng 18 tháng. Trong 18 tháng này bạn nên tranh thủ mình vẫn còn là status new grad, cạnh tranh cũng còn ít, công ty có chương trình dành riêng cho new grad. Nếu để lố hết 18 tháng, các bạn sẽ phải xin việc với các professional có chục năm kinh nghiệm khác, cạnh tranh dữ dội hơn, xác xuất tìm được job lại càng nhỏ xuống.
Đối với những ai muốn làm việc liên quan DoD, sẽ có 2 hướng và vài công ty tương ứng với mỗi hướng là:
1. Làm cho government, public sector : NSA, Edwards AFB, Spawar
2. Làm cho tư nhân, government contractor, private sector: Northrop Grumman, Raytheon, Lockheed, Viasat, Mitre, L3…
Lưu ý đối với công việc liên quan đến DoD, tiếp xúc với thông mật classified info, 2 điều kiện bạn phải thỏa mãn:
1. Là US citizen
2. Hold security clearance
Hai điều kiện này nhìn theo hướng tích cực thì đã giúp công dân Mỹ giảm bớt kha khá đối thủ cạnh tranh (chỉ có thẻ xanh, du học sinh v..v..)
Điều kiện 1: các bạn nào muốn làm trong DoD thì nhanh chóng có quốc tịch đi
Điều kiện 2: cái security clearance này sẽ background investigation các bạn, vài điểm cần lưu ý là những bạn nào nghiện rượu, hút weed, ở tù này nọ, bị tickets nặng, cha mẹ người thân không phải là công dân Mỹ, tiếp xúc nhiều với công dân nước khác ( foreign contacts) , từng bị đuổi việc, có passport nước khác ngoài passport Mỹ (dual citizenship) trong vòng 7-10 năm trở lại v..v thì tùy mức độ có thể bị deny cái security clearance này => các bạn không được làm việc với DoD!! => background càng sạch càng tốt! Thời gian để được cái security clearance có thể lên hàng tháng mới investigate xong, rất tốn thời gian. Cái thủ tục apply security clearance này công ty nào muốn mướn các bạn sponsor thì các bạn mới được xét, chứ tự ý apply không ai làm cho hết.
Bắt đầu vào chi tiết quá trình tìm việc của mình nha!
Một vài thứ cần chuẩn bị để có 1 job search hiệu quả, theo thứ tự ưu tiên từ cao xuống thấp
1. Resume phản ánh tốt nhất năng lực, thành tựu, bản thân
2. Kỹ năng phỏng vấn, trả lời và đặt câu hỏi
3. Tinh thần lạc quan, tích cực, bền bỉ
4. Networking connections ( mối quan hệ, những người bạn từng biết, những người bạn là bạn của bạn, các thầy professor, classmates v.v…)
5. Linkedin profile
Các bạn cần hiểu cách 1 công ty mướn người vận hành thế nào. Khi công ty cần mướn 1 vị trí nào đó, thì sơ đồ tiếp xúc sẽ như thế này
Hiring manager --> recruiter --> candidate
Trong đó:
- Hiring manager : sẽ là người đưa ra quyết định có thuê mướn 1 candidate nào đó cho team hay không, chịu trách nhiệm phỏng vấn candidate. Nhiệm vụ quan trọng của chúng ta là khi tiếp xúc với người này, chúng ta phải làm cho họ thích ta, muốn mướn và làm việc chung với ta
- Recruiter : người tìm kiếm talent, tìm cho ra candidate có skill sets gần nhất thỏa mãn các yêu cầu do hiring manager đưa xuống. Họ chính là người đọc và duyệt resume khi chúng ta upload đơn lên các trang tìm kiếm việc, careersite của các công ty. Họ chính là người đưa resume của ta đến được tay của hiring manager. Cần hiểu rõ là recruiter làm việc cho hiring manager, không phải cho candidate, càng tìm kiếm được candidate gần nhất với yêu cầu thì thể hiện recruiter hoàn thiện xuất sắc công việc được giao.
- Candidate: người tìm việc như chúng ta nhiệm vụ cuối cùng là phải làm sao có được interview với hiring manager, để từ đó land được job
Một công ty lớn có cả trăm recruiters. Các bạn phải tiếp xúc và liên kết được với các recruiters này ở các dream company của các bạn. Không cần biết hết đâu, biết một số thôi là được, các recruiters là đồng nghiệp của nhau nên họ cũng có kết nối với nhau hết thôi. Làm sao tiếp xúc được? Đây chính là nhiệm vụ của Linkedin! Tìm việc thời đại mới là phải biết dùng Linkedin! Với Linkedin các bạn có thể dùng keywords để search ra recruiters cũng như những người làm việc ở công ty mà các bạn muốn làm. Mình có kinh nghiệm cho new grads là khi search recruiters trên Linkedin, những người nào mà chức vụ giống như talent acquisition, University programs, campus recruiter mà thời gian làm việc tại công ty từ 1 năm trở xuống thì họ rất chịu respond với new grads chúng ta, mình có cảm tưởng họ cũng mới làm trong công ty nên nhiệt huyết, muốn cống hiến thể hiện bản thân cao nên rất dễ chịu, caring. Gởi yêu cầu connect trên Linkedin tới họ, nói rõ điểm mạnh của mình, mong muốn được họ nhớ đến khi họ tìm candidate giống mình. Khi họ nói mình gởi resume cho họ xem thử. Boom! Mục đích connect của chúng ta đã được hoàn thành. Xài Linkedin, tìm kiếm, gởi yêu cầu connect, tạo profile cũng cần có kỹ năng đó nha. Nếu cần mình sẽ viết 1 bài riêng.
*** Trên Linkedin có 1 group rất hay,tập trung những người đang tìm việc giống chúng ta. Họ đặt câu hỏi, học hỏi,chia sẻ, động viên lẫn nhau, rất tích cực và lên tinh thần rất nhiều đấy ạ. Tên group là “Premium career group” , muốn vào được group này thì phải là premium member ( tốn tiền chút xíu , nhưng mà đáng tiền) ***
Khi resume đã đến được tay hiring manager rồi, thì sẽ được review, nếu được thì hiring manager hoặc bất kỳ thành viên trong team sẽ phone interview chúng ta trước. Nếu pass được vòng này, chúng ta sẽ được onsite interview. Vòng onsite này có thể có nhiều format, 1 lần nhiều hiring managers sẽ cùng vào interview chúng ta hoặc mỗi lần 45min chúng ta interview với mỗi hiring manager tại office của họ. Mục đích là để họ quyết định xem skill sets chúng ta có sẽ phù hợp với team nào trong công ty nhất. Sau vòng onsite này chúng ta sẽ biết kết quả có được nhận vào làm hay không. Kỹ năng phỏng vấn sẽ được nâng lên sau nhiều lần chúng ta đi interview, nên mình chỉ khuyên là các bạn nên đi phỏng vấn càng nhiều càng tốt, nộp đơn ở các bang khác nhau chứ đừng chỉ nộp ở bang mình muốn làm, mục đích là tăng số lượng interview mình có được để sharpen cái interviewing skill dần dần, đến khi interview cho job mình thích thì mình sẽ tỏa sáng ^^. Một cái thích nữa là nếu công ty bang khác mời các bạn tới phỏng vấn thì họ sẽ trả tiền máy bay, ăn uống , khách sạn. Đi sang các bang khác miễn phí, vui lắm á :)
*** Câu hỏi đặt ra là làm sao biết resume mình đã tốt chưa? Trial thôi, các bạn gởi resume cho job các bạn muốn làm mà lâu quá không thấy ai gọi là tự hiểu rồi đó. Resume của các bạn có vấn đề, không sáng, không thể hút interview. Cần phải fix ngay lập tức. ***
*** Cần lưu ý thêm là dựa vào job description mà các bạn điều chỉnh nhẹ nội dung của resume rồi mới gởi đi, không thể one-size-fit-all được đâu nha. Resume các bạn phải càng thỏa mãn những yêu cầu của job requirements càng nhiều càng tốt. Các bạn nên apply job các bạn thấy skill sets của mình làm được công việc job đề ra, đừng apply sảng, job nào cũng gởi resume. Đồng ý là phải send càng nhiều resume càng tốt, nhưng phải send đúng, phù hợp! có như vậy mới tăng khả năng có được interview và tỏa sáng khi interview. Mình thích job thì khi trả lời phỏng vấn nó sẽ tự động show ra hết à, hiring manager cảm nhận được và có cảm tình hơn ***
Mình chia sẻ trang web về career này của recruiter Biron Clark rất hay, các bài viết trong trang web cập nhật và rất sát thực tế dựa trên kinh nghiệm tuyển dụng của anh ấy qua nhiều năm. Các bạn cố gắng đọc các bài viết cũng như comments trong trang web này, sẽ rất có lợi đó.
http://careersidekick.com/why-cant-i-find-a-job/
Thời gian từ lúc job posting đến lúc tuyển xong người, nhanh nhất là 3 tháng. Đối với các công ty chính phủ thì thời gian này còn kéo dài hơn nữa. Các bạn nên biết điều này để timing cho phù hợp. Mình bắt đầu job search đầu tháng 3, bắt đầu nhận phone interview vào khoảng tháng 4, đi career fair, tham dự virtual hiring fair liên tục của Raytheon, Northrop Grumman cũng khoảng tháng 4, có interview lined up vào tháng 5, tháng 6. Cuối cùng tháng 7 mình có được official job offer and tentative job offer. Khoảng thời gian interview này thực sự rất sốt ruột, các bạn phải rèn patient, nhiều khi 1 tuần chẳng có cái interview nào, rồi khi interview xong thì đợi rất lâu mới biết kết quả, phải follow up với recruiter thường xuyên để thể hiện mình có hứng thú với position, rồi lại có khi tưởng mình đậu chỗ mình thích rồi nó lại reject, disappointed lắm. Vậy nên trong thời gian interview này, quan trọng các bạn phải giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ, tin tưởng là mình đang làm rất tốt, có interview tức là tín hiệu tốt rồi, quan trọng còn lại là kỹ năng trả lời phỏng vấn nữa thôi . Interview các bạn nên hiểu đúng là 2-way conversation sẽ chủ động hơn khi trả lời phỏng vấn. Employer muốn tìm người phù hợp nhất để fill position, candidate cũng nên trong tư thế là đang tìm good fit cho skill sets của mình chứ đừng nên thể hiện desperate là job nào mình cũng làm. Employer thấy hứng thú hơn với candidate được các công ty khác săn đón.
*** Mình upload resume mình lên Linkedin và Indeed, đây là 2 trang web mình search job chính. Với các công ty nhỏ thì mình search trên Indeed. Đa số công ty lớn thì mình vô thẳng trang của công ty rồi apply. Nhưng lưu ý thêm là upload resume rồi chờ đợi không phải là cách hay và rất bị động, có thể nói kém hiệu quả, các bạn phải làm thêm những việc như là đi career fair, gởi thư tới những bạn bè, sếp mình quen xin nhờ làm reference mục đích là cho họ biết mình đang tìm job luôn, put yourself out there càng nhiều càng tốt theo mình là cách hiệu qủa nhất. Nhìn lại, mình thấy job search rất vui, càng interview nhiều, càng research nhiều các bạn càng tự nhận ra bản thân mình có những skill sets cạnh tranh nào, cũng như bản thân giỏi về những gì, từ đó các bạn sẽ biết cách giới thiệu bản thân tốt nhất trước nhà tuyển dụng cũng như trong đời sống thực tế ***
Đó là vài chia sẻ của mình, nếu các bạn có bổ sung đóng góp gì nữa thì feel free to comment nha. Hope this helps!
Comments
Vui lòng đăng nhập trước