Du học bậc trung học ở tỉnh bang Ontario
Shared tại https://www.facebook.com/groups/367699650321535/permalink/1103206206770872
(Tổng hợp và diễn giải: Tran Uyen, Guidance Counsellor, The Erindale Academy)
Hiện nay có rất nhiều học sinh có dự định du học từ bậc trung học tại Canada. Tuy nhiên, do sự khác biệt khá lớn giữa hệ thống giáo dục của Việt Nam và Canada, không nhiều phụ huynh và học sinh quốc tế hiểu rõ về chương trình giáo dục phổ thông khi học ở đây. Vì vậy, tác giả viết bài này với mong muốn cung cấp những thông tin cần thiết cho phụ huynh và du học sinh trung học ở tỉnh bang Ontario.
Phần 1
Ở phần 1, hệ thống giáo dục Canada được tóm tắt để quý độc giả có khái niệm sơ lược về các cấp học. Những điều kiện bắt buộc để học sinh tốt nghiệp trung học ở Canada cũng được tóm lược và diễn giải để thông tin đến quý độc giả điều kiện cần để tốt nghiệp trung học và nộp tuyển sinh vào đại học/cao đẳng tại Canada. Do loạt bài viết khá dài nên ở PHẦN 1 tác giả chú trọng diễn giải điều kiện 1 của bằng tốt nghiệp trung học Ontario (viết tắt là OSSD). Các điều kiện tốt nghiệp còn lại sẽ được đăng ở các bài viết sau.
𝑯𝒊𝒆̂̉𝒖 𝒗𝒆̂̀ 𝒉𝒆̣̂ 𝒕𝒉𝒐̂́𝒏𝒈 𝒈𝒊𝒂́𝒐 𝒅𝒖̣𝒄 𝒄𝒖̉𝒂 𝑪𝒂𝒏𝒂𝒅𝒂
Khác với Việt Nam và nhiều nước khác, trường học ở Canada chia làm hai cấp học chính:
- Elementary school (Trường Tiểu học): Từ bậc Mẫu giáo (4 tuổi) đến lớp 8.
- Secondary school (Trường Trung học): Từ Lớp 9 đến Lớp 12
Từ lớp 9 đến lớp 12, các học sinh sẽ tự ghi danh các môn học để hoàn thành đủ 30 tín chỉ cho Bằng Tốt nghiệp Trung học Ontario (OSSD). Ở bậc trung học, học sinh không học cố định cùng nhau tất cả các môn vì mỗi học sinh sẽ có lộ trình học khác nhau, tùy định hướng ngành nghề và trường đại học/cao đẳng mà các bạn sẽ chọn trong tương lai. Như vậy, học sinh sẽ chọn tín chỉ như thế nào? Các tín chỉ bắt buộc gồm có những nhóm nào? Chọn các môn tự chọn nào để cạnh tranh tuyển sinh vào đại học? Loạt bài viết này sẽ cung cấp những thông tin cơ bản để du học sinh Việt Nam không bỡ ngỡ khi chọn môn học vào mỗi Term/Semester cũng như kiểm tra xem mình đã có đủ các môn để tốt nghiệp và ứng tuyển vào đại học hay chưa.
Do đa phần học sinh Việt Nam đều bắt đầu hành trình du học từ lớp 9 trở đi nên bài viết này chỉ cung cấp thông tin về chương trình trung học của tỉnh bang Ontario. Cụ thể hơn, tác giả chỉ giới thiệu các môn học đáp ứng cho việc tốt nghiệp trung học và tuyển sinh vào đại học của du học sinh. Vì thế, các môn học không đáp ứng được hai mục đích vừa nêu sẽ không được đề cập trong bài viết này.
𝑪𝒂́𝒄 đ𝒊𝒆̂̀𝒖 𝒌𝒊𝒆̣̂𝒏 𝒃𝒂̆́𝒕 𝒃𝒖𝒐̣̂𝒄 đ𝒆̂̉ 𝒕𝒐̂́𝒕 𝒏𝒈𝒉𝒊𝒆̣̂𝒑 𝒕𝒓𝒖𝒏𝒈 𝒉𝒐̣𝒄 𝒐̛̉ 𝑶𝒏𝒕𝒂𝒓𝒊𝒐
Học sinh Ontario cần hoàn thành 4 điều kiện như sau để tốt nghiệp trung học:
ĐIỀU KIỆN 1: 18 tín chỉ bắt buộc
ĐIỀU KIỆN 2: 12 tín chỉ tự chọn
ĐIỀU KIỆN 3: 40 giờ hoạt động cộng đồng/ tình nguyện/ công ích
ĐIỀU KIỆN 4: Đạt yêu cầu năng lực giao tiếp của tỉnh bang (kỹ năng đọc hiểu và viết)
Vậy, chi tiết của những điều kiện nêu trên như thế nào?
Mời quý độc giả bắt đầu tìm hiểu từ Điều kiện 1, 18 tín chỉ bắt buộc. Các môn học được đặt tên và phân loại khá dài; vì thế, để bài viết được súc tích, tác giả chỉ ghi code (mã) môn học. Quý độc giả vui lòng tìm tên môn bằng cách tra cứu trên Google theo cú pháp “Mã môn học + Ontario curriculum”, ví dụ: “ESLEO Ontario curriculum”.
Đ𝐈𝐄̂̀𝐔 𝐊𝐈𝐄̣̂𝐍 𝟏: 𝟏𝟖 𝐭𝐢̉𝐧 𝐜𝐡𝐢̉ 𝐛𝐚̆́𝐭 𝐛𝐮𝐨̣̂𝐜
18 tỉn chỉ bắt buộc bao gồm hai (02) loại:
𝟭) 𝗠𝘂̛𝗼̛̀𝗶 𝗹𝗮̆𝗺 (𝟭𝟱) 𝘁𝗶́𝗻 𝗰𝗵𝗶̉ 𝗰𝗵𝗼 𝗰𝗮́𝗰 𝗺𝗼̂𝗻 𝗵𝗼̣𝗰 𝘀𝗮𝘂:
𝐴- 𝐵𝑜̂́𝑛 (04) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑐ℎ𝑜 𝑚𝑜̂𝑛 𝐴𝑛ℎ 𝑛𝑔𝑢̛̃ (𝑚𝑜̂̃𝑖 𝑙𝑜̛́𝑝 1 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉), 𝑔𝑜̂̀𝑚 𝑐𝑜́:
- Anh ngữ lớp 9: ESLDO hoặc tương đương
- Anh ngữ lớp 10: ESLEO hoặc tương đương
- Anh ngữ lớp 11: ENG3U. Môn này tương tự như môn Ngữ văn/Giảng văn Việt ngữ lớp 11 của Việt Nam hiện nay.
- Anh ngữ lớp 12: ENG4U. Môn này tương tự như môn Ngữ văn/Giảng văn Việt ngữ lớp 11 của Việt Nam hiện nay.
Du học sinh tại Ontario bắt đầu chương trình học với môn ESL (English as a Second Language) với cấp độ phù hợp (ESLAO, ESLBO, ESLCO, ESLDO, hoặc ESLEO), dựa trên kết quả kiểm tra năng lực đầu vào. Học sinh sẽ làm bài kiểm tra này trước khi bắt đầu học chính thức. Môn ESLEO là môn điều kiện để học sinh tiếp tục học lên ENG3U và ENG4U.
𝐵- 𝐵𝑎 (03) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑚𝑜̂𝑛 𝑇𝑜𝑎́𝑛, 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 đ𝑜́ 𝑐𝑜́ 01 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑇𝑜𝑎́𝑛 𝑙𝑜̛́𝑝 11 ℎ𝑜𝑎̣̆𝑐 12.
Trường trung học sẽ chuyển đổi môn học đã hoàn thành ngoài Canada sang tín chỉ tương đương của chương trình học Canada nếu môn học đủ điều kiện chuyển đổi. Đối với môn Toán, học sinh sẽ được xếp lớp dựa trên kết quả chuyển đổi tín chỉ từ trường ở Việt Nam sang Canada. Do đó, các môn Toán bắt buộc sẽ bao gồm:
- Toán Lớp 9: MPM1D hoặc tương đương
- Toán Lớp 10: MPM2D hoặc tương đương
- Toán Lớp 11: MCR3U
- Toán Lớp 12: MHF4U
Lưu ý: Bộ Giáo dục chỉ yêu cầu 01 tín chỉ Toán lớp 11 hoặc 12 cho tiêu chuẩn tốt nghiệp. Tuy nhiên, để rộng đường tuyển sinh đại học và cao đẳng, áp dụng cho tất cả các ngành học, học sinh phải hoàn thành tối thiểu MHF4U (Toán Lớp 12).
𝐶- 𝐻𝑎𝑖 (02) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑐𝑎́𝑐 𝑚𝑜̂𝑛 𝐾ℎ𝑜𝑎 ℎ𝑜̣𝑐, 𝑔𝑜̂̀𝑚 𝑐𝑜́:
- Khoa học Lớp 9: SNC1D hoặc tương đương
- Khoa học Lớp 10: SNC2D hoặc tương đương
Như vậy, các học sinh không có thế mạnh ở các môn Khoa học (Lý, Hóa, Sinh), các bạn chỉ cần học hết môn Khoa học cơ bản (Lớp 10), không cần phải tốn thời gian học các môn này ở lớp 11 và 12 để tốt nghiệp.
𝐷- 𝑀𝑜̣̂𝑡 (01) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑐ℎ𝑜 𝑚𝑜̂𝑛 𝐿𝑖̣𝑐ℎ 𝑠𝑢̛̉ 𝐶𝑎𝑛𝑎𝑑𝑎: 𝐶𝐻𝐶2𝐷 ℎ𝑜𝑎̣̆𝑐 𝑡𝑢̛𝑜̛𝑛𝑔 đ𝑢̛𝑜̛𝑛𝑔
𝐸- 𝑀𝑜̣̂𝑡 (01) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑐ℎ𝑜 𝑚𝑜̂𝑛 Đ𝑖̣𝑎 𝑙𝑦́ 𝐶𝑎𝑛𝑎𝑑𝑎: 𝐶𝐶𝐺𝐶1𝐷 ℎ𝑜𝑎̣̆𝑐 𝑡𝑢̛𝑜̛𝑛𝑔 đ𝑢̛𝑜̛𝑛𝑔
𝐹- 𝑀𝑜̣̂𝑡 (01) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑐ℎ𝑜 𝑚𝑜̣̂𝑡 𝑡𝑟𝑜𝑛𝑔 𝑛ℎ𝑢̛̃𝑛𝑔 𝑚𝑜̂𝑛 𝑡ℎ𝑢𝑜̣̂𝑐 𝑙𝑖̃𝑛ℎ 𝑣𝑢̛̣𝑐 𝑚𝑦̃ 𝑡ℎ𝑢𝑎̣̂𝑡/ 𝑛𝑔ℎ𝑒̣̂ 𝑡ℎ𝑢𝑎̣̂𝑡. 𝑉𝑖́ 𝑑𝑢̣:
- Visual Arts - Nghệ thuật Thị giác Lớp 9 (Hội họa 9): AVI1O hoặc tương đương
- Visual Arts - Nghệ thuật Thị giác Lớp 9 (Hội họa 10): AVI2O hoặc tương đương
𝐺- 𝑀𝑜̣̂𝑡 (01) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑐ℎ𝑜 𝑚𝑜̂𝑛 𝐺𝑖𝑎́𝑜 𝑑𝑢̣𝑐 𝑆𝑢̛́𝑐 𝑘ℎ𝑜̉𝑒 𝑣𝑎̀ 𝑇ℎ𝑒̂̉ 𝑐ℎ𝑎̂́𝑡
- Lớp 9: PPL1O
- Lớp 10: PPL2O
𝐻- 𝑀𝑜̣̂𝑡 (01) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑐ℎ𝑜 𝑡𝑖𝑒̂́𝑛𝑔 𝑃ℎ𝑎́𝑝 𝑛𝑔𝑜̂𝑛 𝑛𝑔𝑢̛̃ 𝑡ℎ𝑢̛́ ℎ𝑎𝑖 (𝐹𝑆𝐹1𝐷, 𝐹𝑆𝐹2𝐷).
Tuy nhiên, nếu du học sinh Việt Nam đã học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai – ESL – (môn Anh ngữ trong chương trình phổ thông Việt Nam), tín chỉ môn ESL có thể được thay thế cho môn tiếng Pháp.
𝐼- 𝑁𝑢̛̉𝑎 (0.5) 𝑡𝑖́𝑛 𝑐ℎ𝑖̉ 𝑐ℎ𝑜 𝑚𝑜̂𝑛 𝑐𝑖𝑣𝑖𝑐𝑠 (𝑔𝑖𝑎́𝑜 𝑑𝑢̣𝑐 𝑐𝑜̂𝑛𝑔 𝑑𝑎̂𝑛):
Civics Lớp 10: CHV2O
𝐽- 𝑁𝑢̛̉𝑎 (0.5) 𝑐ℎ𝑜 𝑚𝑜̂𝑛 𝐶𝑎𝑟𝑒𝑒𝑟 𝑆𝑡𝑢𝑑𝑖𝑒𝑠 (ℎ𝑢̛𝑜̛́𝑛𝑔 𝑛𝑔ℎ𝑖𝑒̣̂𝑝, 𝑘𝑦̃ 𝑛𝑎̆𝑛𝑔 𝑚𝑒̂̀𝑚):
Career Studies Lớp 10: GLC2O
𝟮) 𝗕𝗮 (𝟬𝟯) 𝘁𝗶́𝗻 𝗰𝗵𝗶̉ 𝗯𝗮̆́𝘁 𝗯𝘂𝗼̣̂𝗰, 𝗰𝗵𝗶𝗮 đ𝗲̂̀𝘂 𝗰𝗵𝗼 𝗯𝗮 (𝟬𝟯) 𝗻𝗵𝗼́𝗺 𝘀𝗮𝘂:
𝐴- 𝑁ℎ𝑜́𝑚 1:
• English or French as a second language**
• a Native language
• First Nations, Metis, and Inuit studies
• a classical or international language: Du học sinh Việt Nam đã học hoàn thành môn Ngữ văn/ Giảng văn từ Lớp 10 trở đi có thể được chuyển đổi sang tín chỉ international language cho nhóm này.
• Khoa học xã hội và nhân văn (social sciences and the humanities): HFC3M, HNB4M, HFA4U, HHS4U, HZB3M, HZT4U, hoặc tương đương.
• Nghiên cứu Lịch sử - Địa lý Canada và thế giới: CGG3O, CGW4U, CHI4U, CHY4U, CIA4U, hoặc tương đương
• Giáo dục hướng nghiệp: GWL3O, GPP3O, GLS4O/GLE4O/GLE3O, GLN4O or equivalent
• cooperative education***
𝐵- 𝑁ℎ𝑜́𝑚 2:
• Giáo dục Sức khỏe và Thể chất: PPL1O, PPL2O, PPL3O, PPL4O, PSK4U
• Mỹ thuật/ Nghệ thuật: AVI1O, AVI2O, AVI3M, AVI4M, hoặc tương đương
• Các môn học về kinh doanh: BBI1O, BBI2O, BTA3O, BAF3M, BBB4M, BOH4M, BAT4M, hoặc tương đương
• French as a second language
• cooperative education
𝐶- 𝑁ℎ𝑜́𝑚 3:
• Khoa học (Lớp 11 hoặc 12): Sinh học (SBI3U, SBI4U), Hóa học (SCH3U, SCH4U) Vật lý (SPH4U, SPH4U)
• Giáo dục công nghệ/kỹ thuật: TIJ1O, TEJ2O, TGJ3M, TGJ3O, TGJ4M, TEJ3M, TEJ4M, hoặc tương đương
• French as a second language
• Tin học, khoa học máy tính: ICS2O, ISC3U, ISC4U, or equivalent
• cooperative education