Định cư Canada qua con đường du học – không bao giờ là muộn
Tổng hợp kinh nghiệm của Nguyễn Đăng Anh Thi https://www.facebook.com/nguyendanganh.thi
Nhiều bạn băn khoăn: Mình đã trên 40 tuổi, liệu có thể đi du học tại Canada được không, và học xong có nộp hồ sơ diện Express Entry được không? Câu trả lời của tôi: ĐƯỢC! Tôi muốn chia sẻ với các bạn một con đường du học tại British Columbia (BC) mà tôi từng thực hiện để định cư cả gia đình.
Tôi nộp hồ sơ vào một chương trình thạc sỹ 1 năm tại Đại học British Columbia (UBC) năm 42 tuổi, nộp hồ sơ Express Entry năm 43 tuổi và nhận thẻ định cư (PR) năm 44 tuổi. Tính ra từ lúc bắt đầu học đến khi cầm thẻ PR cả gia đình chưa đến 3 năm (mà vẫn thấy hơi lâu). Lý do là hồ sơ của tôi có lịch sử thay đổi việc làm gần cả chục công ty, bà xã tôi làm ngành du lịch lại có lịch sử đi lại gần 30 nước nên thời gian xác minh tương đối kéo dài. Những bạn có hồ sơ đơn giản và chuẩn bị kỹ càng có lẽ chỉ cần 2 năm kể từ ngày đặt chân đến BC là có thể nhận PR.
Tôi đang nói đến chương trình đề cử tỉnh bang của BC (BCPNP) dành cho sinh viên quốc tế học từ thạc sỹ trở lên. Sau khi học xong, bạn nộp hồ sơ xin thư đề cử của tỉnh bang, tiếp đến là nộp hồ sơ xin PR lên liên bang (IRCC). Yêu cầu cơ bản của chương trình: tốt nghiệp thạc sỹ hoặc tiến sỹ một trong các ngành khoa học tự nhiên, khoa học ứng dụng hoặc sức khỏe trong vòng 3 năm trở lại. Cụ thể, các ngành học gồm: nông nghiệp, sinh học, y sinh học, vật lý, máy tính - công nghệ thông tin - truyền thông, khoa học - công nghệ, toán - thống kê, bảo tồn tài nguyên, và khoa học sức khỏe. Một số ngành học này có liên quan đến ngành kinh tế, nên các bạn có bằng đại học về kinh tế - tài chính vẫn có thể tham gia. Hiện có 9 trường cung cấp các chương trình đào tạo được duyệt tham gia BCPNP, gồm UBC, BCIT, SFU, UVic, Royal Roads, UNBC, Thompson Rivers (7 trường công), Trinity và NYIT (2 trường tư).
Lưu ý: BẠN KHÔNG CẦN PHẢI CÓ JOB OFFER ĐỂ ĐƯỢC CẤP THƯ ĐỀ CỬ của tỉnh bang. Đây là ưu thế vượt trội của con đường này, khi bạn mới ra trường thì việc có ngay một job offer là không dễ, nhất là tại BC, khi bạn muốn nộp hồ sơ lên IRCC càng sớm càng tốt. Thêm một điểm hấp dẫn: Có thư đề cử tỉnh bang, bạn có thể mua nhà mà không phải đóng 20% thuế người nước ngoài (foreign buyers).
Bạn có 2 lựa chọn ở tỉnh bang, và lựa chọn này sẽ quyết định con đường bạn nộp hồ sơ lên liên bang. Thứ nhất, là nộp hồ sơ qua bưu điện (paper-based). Đây là cách truyền thống, thời gian xét duyệt hồ sơ khá lâu (15-19 tháng) nhưng đổi lại yêu cầu tiếng Anh không cao, chỉ là CLB 4 trở lên (IELTS Listening 4.5, Reading 3.5, Writing 4.0, Speaking 4.0). Quá dễ phải không? Khi bạn đã học thạc sỹ tại Canada thì yêu cầu đó coi như không đáng kể. Thứ hai, là xét duyệt nhanh (Express Entry) từ tỉnh bang lên liên bang. Cách này yêu cầu bạn phải thỏa điều kiện về Express Entry của liên bang, nếu không thì tỉnh bang sẽ từ chối. Điều kiện về Express Entry của liên bang thì mời các bạn xem trong IRCC.
Tôi nộp hồ sơ dạng xét duyệt nhanh lên BC. Sau đúng 30 tiếng đồng hồ, tôi đã nhận được thư đề cử của tỉnh bang. Có thư đề cử này, tôi được 600 điểm trong hồ sơ Express Entry và nghiễm nhiên được mời nộp hồ sơ lên IRCC. Nói thêm, điểm Express Entry của tôi lúc đang ở Việt Nam chưa đến 400 điểm nên tôi phải đi con đường này. Những bạn đạt điểm Express Entry khoảng 450 trở lên thì nộp thẳng lên IRCC cho khỏe, khỏi cần qua con đường đề cử tỉnh bang như tôi.
Từ kinh nghiệm bản thân, tôi đã hướng dẫn 2 gia đình đi theo cách này thành công bước đầu. Một chị lớn hơn tôi vài tuổi học MBA ở Úc xong bay qua học tiếp tại UBC, giờ học xong, đi làm và đã có đề cử tỉnh bang, đang nộp hồ sơ lên liên bang. Một bạn khác học xong MBA ở Mỹ nhưng cơ hội ở lại Mỹ hạn chế nên qua học tiếp ở UBC để “tính kế lâu dài”. Hai bạn này đều mang theo cả gia đình 4 người cùng đi.
Cách định cư này tốn chất xám, đòi hỏi sự chịu khó và kiên trì, nhưng bù lại có lợi thế hội nhập và khả năng có việc làm cao khi ra trường so với những cách khác. Cách này còn có ưu điểm là vợ/chồng đi theo được cấp giấy phép làm việc (open work permit), con cái học phổ thông trường công miễn phí như thường trú nhân và công dân Canada.
Vậy thách thức lớn nhất của con đường du học này là gì? Theo tôi, đó là làm sao thuyết phục được khoa/trường nhận bạn vào học, đây là năng lực của bản thân bạn. Mỗi trường, mỗi ngành đều có yêu cầu riêng, tiếng Anh tối thiểu IELTS Academic 6.5. Quay lại giảng đường sau khoảng 15 năm đi làm là điều không hề dễ dàng cho bất cứ ai. Dĩ nhiên, chẳng có con đường nào chỉ toàn trải hoa hồng cho bạn bước đi. Một khi bạn nhận được thư mời nhập học của trường (admission letter), coi như bạn đã chạm một tay vào tấm thẻ PR.
Tôi tự tìm hiểu và làm tất cả hồ sơ nhập học cho tôi cũng như toàn bộ hồ sơ open work permit, visitor record và study permit cho các thành viên của gia đình lúc đang ở Việt Nam. Quá trình xin visa/permit khoảng 3 tháng, nhưng bước xin nhập học trước đó tốn vài tháng nữa. Nói chung, nếu xác định đi thì cần ít nhất 1 năm để chuẩn bị tinh thần và các thủ tục giấy tờ.
Định cư nước ngoài là một trong những chuyện hệ trọng nhất trong đời. Khi bạn đã xác quyết rằng mình muốn ra đi, và muốn đi Canada thì học thạc sỹ tại BC để định cư như tôi là một lựa chọn. Các tỉnh bang khác ngoài BC cũng có những chương trình tương tự cho du học sinh thạc sỹ, tiến sỹ, nhưng các quy định để được đề cử có thể khác với BC.
Nếu bạn quyết ra đi, hãy vững tin là bạn sẽ đến đích. Chưa bao giờ là muộn nếu bạn có năng lực và ý chí.
Các thông tin về BCPNP có thể tham khảo tại WelcomeBC. Tôi cố gắng cung cấp thông tin đầy đủ nhưng ngắn gọn, và để phần còn lại cho các bạn tự tìm hiểu. Tôi cũng không phải là một facebooker tích cực nên tôi sẽ hạn chế trả lời các bình luận trên này. Bạn nào thật sự muốn đi con đường này và cần thông tin rõ ràng hơn mời liên lạc với tôi qua [email protected].
Và đây là vài thông tin về bản thân tôi trên VNExpress cho những bạn nào hay đọc mục Góc nhìn: https://vnexpress.net/tac-gia/nguyen-dang-anh-thi-1191.html
Nguyễn Đăng Anh Thi